TREADING ON A MINEFIELD – ETHICAL DILEMMAS IN SOCIAL RESEARCH WITH CHILDREN

Abstrakt

Niniejszy artykuł przedstawia etyczne dylematy, przed jakimi może stanąć badacz jakościowy w trakcie badań z udziałem dzieci oraz możliwe sposoby ich rozstrzygnięcia. Mimo istnienia etycznych standardów w badaniach społecznych, eksploracja środowiska dziecięcego nastręcza licznych wątpliwości i pułapek na tym polu. Omawiane problemy pojawiły się w toku etnograficznej obserwacji 5-latków, mającej na celu badanie przebiegu procesu uczenia się rówieśniczego dzieci w wieku przedszkolnym. Z perspektywy etyki omówiono następujące kwestie: świadomej zgody dzieci na udział w badaniach; ryzyka zbierania nieprzydatnego materiału badawczego; efektu badacza i niebezpieczeństwa formowania danych; zagrożenia wzmacniania negatywnych zachowań dzieci w toku obserwacji; poufności danych i wykorzystywania przez badacza wiedzy o badanym terenie. W artykule położono nacisk na dynamikę badań z udziałem dzieci, zależność podejmowanych decyzji etycznych od kontekstu oraz konieczność balansowania obserwatora między rolą badacza a innymi rolami społecznymi.