EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA A KSZTAŁTOWANIE SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO
DOI:
https://doi.org/10.34813/21coll2024Słowa kluczowe:
edukacja dla bezpieczeństwa, społeczeństwo obywatelskie, edukacja obywatelska, zagrożeniaAbstrakt
Celem artykułu jest określenie znaczenia i roli edukacji dla bezpieczeństwa w systemie edukacji obywatelskiej oraz kształtowania społeczeństwa obywatelskiego. Przedmiotem analizy są źródła wtórne dotyczące tych pojęć. Autorzy nieprzypadkowo wskazują, że współczesne problemy edukacji dla bezpieczeństwa pozostają w ścisłym związku z refleksją nad edukacją obywatelską i funkcjonowaniem człowieka w środowisku różnych zagrożeń. Formułują przy tym własną konstrukcję znaczenia edukacji dla bezpieczeństwa dla społeczeństwa obywatelskiego w kontekście edukacji formalnej i pozaformalnej. Jednym z centralnych zagadnień jest zwiększenie obywatelskiego zaangażowania na rzecz bezpieczeństwa. Problemem badawczym jest pytanie: Jaka jest rola edukacji dla bezpieczeństwa w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego i miejsce w systemie edukacji obywatelskiej?
Przyjęto, że szkoła funkcjonuje w środowisku, które posiada określony potencjał społeczny. W przestrzeni tej istnieją bądź powstają różnego rodzaju organizacje tworzące trzeci sektor, strukturę społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacje paramilitarne. W ich programach jest wiele rodzajów aktywności dotyczących sfery ochrony i obrony przed różnego rodzaju zagrożeniami. W związku z tym, szkoła może włączyć te organizacje do szeroko rozumianej edukacji dla bezpieczeństwa (aspekt formalnym) lub organizacje te same mogą ją realizować (aspekt nieformalny).
Bibliografia
Bauman, Z. (2000). Edukacja według, dla i pomimo nowocze¬sności. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(12), 7–21
Bauman, Z. (2007). Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Wydawnictwo Sic!
Borkowski, R. (2001). Cywilizacja, technika, ekologia. Wybrane problemy rozwoju cywilizacyjnego u progu XXI wieku. Uczelniane Wydawnictwo Naukowo-Dydaktyczne.
Borowska, T. (1999). „Homo construens” – człowiek budujący. Edukacyjne przygotowanie do radzenia sobie z różnymi zagrożeniami. W: J. Gnitecki, J. Rutkowiak (red.), Pedagogika i edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności. Materiały z III Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego (s. 351–359). Wydawnictwo Społeczeństwo i Polityka. Pismo Edukacyjne Akademii Humanistycznej w Pułtusku.
Frączek, Z. (2003). Kreatywność jednostki w kontekście potrzeb edukacji przyszłości. W: K. Denek, K. Koszczyc, M. Lewandowski (red.), Edukacja jutra, IX Tatrzańskie Seminarium Naukowe. (s. 219–223). Wydawnictwo Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.
Fukuyama F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu,. PWN.
Gierszewski J. (2023). Wokół uniwersum nauk o bezpieczeństwie. Difin.
Gierszewski J., Pieczywok A. (2019). Społeczny wymiar bezpieczeństwa człowieka. Difin.
Gierszewski J., Pieczywok A. (2022). Bezpieczeństwo kulturowe człowiek w dobie kryzysu jego tożsamości. Difin.
Gierszewski J., Rutkowski P. (2019). Assessment of the Training of Private Individuals and Non- commissioned officers in the reserve within the Academic Legion from the Perspective of the students from Słupsk. Security Dimensions, 30, 42–64. DOI https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.7592
Hedtke, R. (2012). Who is afraid of a non-conformist youth. Vie right to dissent and to not participate. W: R. Hedtke, T. Zimenkova (Eds.), Education for civic and political participation. A critical approach. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203598153
Hyslop, E.J., Sears, A.M. (2006). Neo-liberalism, globalization and human capital learning. Reclaiming education for democratic citizenship. Springer. https://doi.org/10.1007/1-4020-3422-9
Kapała, M., Frąckowiak, T. (2008). Duchowy rozwój człowieka – między biernością a aktywnością. W: A. Keplinger (red.), Bierność społeczna. Studia interdyscyplinarne (s. 89–104). Psychologii i Kultury.
Krąpiec, M.A. (2002). Porzucić świat absurdów. Wydawnictwo PTTA.
Kwieciński, Z. (2007). Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne. Wydawnictwo DSWE TWP.
Łobocki, M. (2007). W trosce o wychowanie w szkole. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Majerek, B. (2018). Niepewność w społeczeństwie współczesnym. Studium socjopedagogiczne. Wydawnictwo Impuls.
Malikowski, J. (2008). Tu nic się nie da zrobić, czyli bierność obywatelska. W: A. Keplinger (red.), Bierność społeczna. Studia interdyscyplinarne (s. 253–268). Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
Marshall, G. (2008). Słownik socjologii i nauk społecznych. PWN.
Marynowicz-Hetka, E. (2009). Pedagogika społeczna. Podręcznik akademicki, część 2. PWN.
Melleuish, G. (2010). Cultural citizenship. A world historical perspective. W: W. Ommundsen, M. Leach, A. Vandenberg (Eds.), Cultural citizenship and challenges of globalization (s. 51–54 ). Hampton Press.
Melosik, Z. (1998). Wychowanie obywatelskie: nowoczesność, ponowoczesność (próba konfrontacji). W: Z. Melosik, K. Przyszczypkowski (red.), Wychowanie obywatelskie. Studium teoretyczne, porównawcze i empiryczne (s. 57–65). Wydawnictwo UAM.
Melosik, Z. (2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności. Wydawnictwo Impuls.
Michalska-Żyła, A. (2008). Przywiązanie do Miasta. Przegląd Socjologiczny, 1, 226–227.
Mokrzycki, E. (2000). Jaką mamy demokrację? W: H. Domański, A. Ostrowska, A. Rychard (red.), Jak żyją Polacy? (s. 19–31). Wydawnictwo IFiS PAN.
Popiołek, K. (1996). Deficyty wsparcia społecznego w sytuacji klęski żywiołowe. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu (s. 284–288). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Sienkiewicz, P. (2002). Dylematy edukacyjne społeczeństwa informacyjnego. W: R. Stępień (red.), Eduka¬cja w wyższych szkołach wojskowych (s. 55–68). Wydawnictwo AON.
Śliwerski, B. (2008). Współczesne teorie i nurty wychowania. Wydawnictwo Impuls.
Taylor, Ch. (1996). Etyka autentyczności. Wydawnictwo Znak.
Wędzińska, M. (2017). Preferencje wartości uczniów ponadgimnazjalnych – próba charakterystyki. Przegląd Pedagogiczny, 4, 102–124.
Wnuk-Lipiński, E. (2005). Socjologia życia publicznego. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Żywczyk, N., Wochnik, M. (2020). Diagnoza edukacji obywatelskiej w Polsce. Bariery rozwoju i dobre praktyki. Narodowy Instytut Wolności.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Janusz Gierszewski, Andrzej Pieczywok
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
