WOJNA O “PRAWO DO BYCIA I POZOSTANIA ROSJĄ”
DOI:
https://doi.org/10.34813/18coll2024Słowa kluczowe:
rosyjska inwazja, kwestia ukraińska, imperialna tożsamość, historia, legitymizacja władzy rosyjskiejAbstrakt
Od początku niesprowokowanego ataku Federacji Rosyjskiej na niepodległą Ukrainę elity władzy Rosji na różne sposoby uzasadniały powody i cele inwazji, wśród których m.in. „prawo do bycia i pozostania Rosją”. Prezydent FR Władimir Putin wielokrotnie powoływał się na historię, przekonując Zachód o słuszności swoich działań. Według Putina państwo ukraińskie jest sztucznym bytem, gdyż Ukraińcy są z Rosjanami jednym narodem. Istnienie Ukrainy jako odrębnego państwa, w ocenie Kremla, jest historycznym błędem i zagrożeniem dla Rosji, a wojna – jedynym sposobem na naprawienie tego błędu w celu „ostatecznego rozstrzygnięcia kwestii ukraińskiej”. Ukraina od wieków jest głównym problemem dla Rosji, która uczyniła Ruś Kijowską początkiem swojej państwowości. Podążając na Zachód Ukraina pozbawia Rosji opartej na mitach historycznych legitymizacji państwowości rosyjskiej, zmusza do rewizji mitu założycielskiego i zdefiniowania na nowo swojej tożsamości, dlatego unicestwienie Ukrainy stało się ideą narodową Rosji.
Do niedawna Zachód patrzył na Ukrainę przez rosyjską optykę, w której ukraińska historia nie istniała lub była częścią rosyjskiej, dlatego Zachód nie doceniał zagrożenia wynikającego z twierdzenia Putina o jednym narodzie. Optyka ta nie została poddana gruntownej rewizji i uniemożliwia części decydentom politycznym myślenie o podmiotowości Ukrainy, pokonaniu przez nią Rosji i zwycięstwie. Dla Rosja „prawo do bycia i pozostania sobą” oznacza dalsze utrzymanie na Zachodzie przekonania o jej tysiącletniej historii, w której nie było i nie ma dla Ukrainy miejsca. Odzyskanie własnej historii daje narodowi ukraińskiemu prawo do obrony swojej państwowości i równoprawnej przynależności do światowej wspólnoty narodów.
Bibliografia
Akopov, P. (2022, 16 marca). My budem srazhat’sya za pravo byt’ i ostavat’sya Rossiyey. https://ria.ru/20220316/rossiya-1778549049.html
Akopov, P. (2022, 26 lutego). Nastupleniye Rossii i novogo mira. https://www.discred.ru/2022/02/26/nastuplenie-rossii-i-novogo-mira/.
Applebaum, A. (2022). Ukraine and the words that lead to mass murder. https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2022/06/ukraine-mass-murder-hate-speech-soviet/629629/.
BBC News. (2022, 12 kwietnia). Denatsifitsirovat’, vzyat’ Kiyev, ostanovit’ NATO – kak menyalis’ tseli vtorzheniya v Ukrainu v zayavleniyakh rossiyskikh politikov i voyennykh. Russkaya sluzhba. https://www.bbc.com/russian/news-61073700.
Beauvois, D. (2014). Po co światu Ukraina? „Rzeczpospolita” (dodatek PlusMinus). 13–14 grudnia.
Belsat. (2024, 22 stycznia). Premier Słowacji: Ukraina musi oddać terytorium, żeby zakończyć wojnę. https://belsat.eu/pl/news/22-01-2024-premier-slowacji-ukraina-musi-oddac-terytorium-zeby-zakonczyc-wojne.
Besançon, A. (2004). Przedmowa do wydania francuskiego. W: M. Riabczuk, Dwie Ukrainy. Kolegium Europy Wschodniej.
Besançon, A. (2015). Święta Ruś (tłum. Ł. Maślanka). Warszawa.
Bezanson, A. (2007). Lykho stolittya: Pro komunizm, natsyzm ta unikal’nist’ holokostu (tłum. z fr. T. Marusyk). Kyyiv.
Brovchenko, S. (2021, 25 sierpnia). Lavrov pozhalovalsya na „privatizatsiyu” Ukrainoy Dnya kreshcheniya Rusi. Korrespondent.net. https://korrespondent.net/world/russia/4390558-lavrov-pozhalovalsia-na-pryvatyzatsyui-ukraynoi-dnia-kreschenyia-rusy.
Carlson, T. (2024, 6 lutego). Exclusive: Tucker Carlson Interviews Vladimir Putin. Youtube.pl. https://www.youtube.com/watch?v=fOCWBhuDdDo&t=7s.
Conrad, J. (1999). W oczach Zachodu (przeł. W. Tarnawski). Świat Książki.
Drahomanov, M. P. (1970). Lysty na Naddnipryans’ku Ukrayinu. W: Literaturno-publitsystychni pratsi. T. 1. Kyyiv.
Dugin, A. (2015). Ukraina: moya voyna. Geopoliticheskiy dnevnik. Moskva.
Dzerkalo tyzhnya. (2021, 26 sierpnia). Lavrov zvynuvatyv Ukrayinu v pryvatyzatsiyi Dnya khreshchennya Rusi. Kuleba vidpoviv bil’ sh dyplomatychno. https://zn.ua/ukr/POLITICS/ljavrov-zvinuvativ-ukrajinu-v-privatizatsiji-dnja-khreshchennja-rusi-kuleba-vidpoviv-bilsh-diplomatichno.html
Forum Svobodnoy Rossii. (2022, 7 marca). Rossiyskiy trikolor zapyatnan krov’yu. https://www.forumfreerussia.org/articles/2022-03-07/rossijskij-trikolor-zapyatnan-krovyu
Grushevskiy, M. (1907). Osvobozhdeniye Rossii i ukrainskiy vopros. Sankt-Peterburg.
Il’in, I. (2007). O russkom natsionalizme. Sbornik statey. Moskva: Rossiyskiy Fond Kul’tury.
Interfax Ukraina. (2023, 28 listopada). Snaider, Plokhii, Hrytsak ta Pinchuk zapustyly novyi proiekt pro ukrainsku istoriiu. https://interfax.com.ua/news/press-release/950739.html.
Kalb, M. (2017). Imperialna gra. Putin, Ukraina i nowa zimna wojna. Przekł. S. Baarnowski, Kraków: Vis-a-vis.
Kappeler, A. (2018). Nerivni braty: ukrayintsi ta rosiyany vid seredn’ovichchya do suchasnosti. Chernivtsi.
Keenan, E. (1994). On Certain Mythical Beliefs and Russian Behaviours. W: The Legacy of History in Russia and the New States of Eurasia. T. 1, Armonk, NY: M.E. Sharpe, s. 19–40.
Kinan, E. (2001). Rosiys’ki istorychni mify. Kyyiv: Krytyka.
Kizilova, S. (2022, 7 września). Rosiya napala na Ukrayinu, aby ne bulo viyny – nove „poya- snennya” Lavrova. „Ukrayins’ka pravda”. https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/7/7329229/.
Krnjevic-Miskovic, D. (2022, 3 czerwca). Henry Kissinger and Ending the Conflict Over Ukraine. The National Interest. https://nationalinterest.org/feature/henry-kissinger-and-ending-conflict-over-ukraine-202774.
Lawton, L. (1935). The Ukrainian Question. London.
Lawton, L. (1939). Ukraina: Europe’s Greatest Problem. Reprinted from East Europe and Contemporary Russia, Vol. 3. No. 1. Spring. London.
Lebedeva, O. (2022, 4 kwietnia). Merkel’ schitayet pravil’nym otkaz prinyat’ Ukrainu v NATO. Deutsche Welle. https://www.dw.com/ru/merkel-schitaet-pravilnym-otkaz-prinjat-ukrainu-v-nato-v-2008-godu/a-61353702.
Miller, A. (2013). Ukrainskiy vopros v Rossiyskoy imperii. Laurus.
Nastoyashcheye vremya. (2021, 16 lipca). Stat’ya Putina "Obistoricheskom edinstve russkikh i ukraintsev" stala obyazatel’noy dlya izucheniya v rossiyskoy armii. https://www.currenttime.tv/a/statya-putina-stala-obyazatelnoy-dlya-izucheniya-v-armii/31361220.html.
Nevzorov A. (2022). "Reputatsionnaya von’, nazvaniye Rossii pridetsya menyat’": publitsist Nevzorov vystupil s zhestkim vyskazyvaniyem. Glavred. https://glavred.info/world/reputacionnaya-von-nazvanie-rossii-pridetsya-menyat-publicist-nevzorov-vystupil-s-zhestkim-vystupleniem-10350875.html.
Pacuła, P. (2022, 25 sierpnia). Timothy Snyder: W kwestii wojny w Ukrainie Europejczycy są ślepi. OKO.press. https://oko.press/timothy-snyder-w-kwestii-wojny-na-ukrainie-europejczycy-sa-slepi-relacja-oko-press.
Pakhalyuk, K. A. (2018). Istoricheskoye proshloye kak osnovaniye rossiyskoy politii. Na primere vystupleniy Vladimira Putina v 2012–2018 gg. „Politiya”, No 4(91), s. 6-31. DOI: 10.30570/2018-5089-2018-91-4-6-31.
Plokhiy, S. (2017). Pokhodzhennya slov”yans’kykh natsiy. Domoderni identychnosti v Ukrayini, Rosiyi ta Bilorusi. Kyyiv. Krytyka.
Plokhiy, S. (2020). Magistra Vitae. „Dukh i litera”. Kyyiv.
Plokhy, S. (2019). Kwestia rosyjska. Jak budowano naród i imperium. Przeł. Ł. Witczak. Znak Horyzont. Kraków.
Polskie Radio24 (2024, 24 lutego). Rosja nigdy się nie zmieni. Joseph Conrad pisał o tym sto lat temu. https://polskieradio24.pl/39/156/Artykul/2912748,Rosja-nigdy-sie-nie-zmieni-Joseph-Conrad-pisal-o-tym-sto-lat-temu?fbclid=IwAR248gp471-IpPHMmRLKIokvGgZ8PKye06fLKsVyk9xQi0SROZlerIyaYZ8
Polskie Radio24. (2023, 30 sierpnia). Orban znów szokuje swoją prorosyjską postawą. Chce porozumienia z Kremlem i odrzuca członkostwo Ukrainy w NATO. https://polskieradio24.pl/5/1223/artykul/3232702,orban-znow-szokuje-swoja-prorosyjska-postawa-chce-porozumienia-z-kremlem-i-odrzuca-czlonkostwo-ukrainy-w-nato.
Prezident RF (2022, 22 października). Zasedaniye Mezhdunarodnogo diskussionnogo kluba «Valday». http://kremlin.ru/events/president/news/69695.
Prezydent Ukrayiny. (2021, 24 sierpnia). Ukaz Prezydenta Ukrayiny No423/2021 Pro Den’ Ukrayins’koyi Derzhavnosti. https://www.president.gov.ua/documents/4232021-39917.
Prezydent Ukrayiny. (2021). Prezydent: My – spadkoyemtsi derzhavnosti, yaka isnuvala ponad tysyachu rokiv tomu, i my pochynayemo vidznachaty Den’ Ukrayins’koyi Derzhavnosti. https://www.president.gov.ua/news/prezident-mi-spadkoyemci-derzhavnosti-yaka-isnuvala-ponad-ti-70329.
Pritsak, O. (1973). Kievan Rus’ is not identical with Russia!. Slavic Review: American Quar- terly of Soviet and East European Studies.
Putin, V. (2012). Rossiya: natsional’nyy vopros. Nezavisimaya gazeta. https://www.ng.ru/politics/2012-01-23/1_national.html
Putin, V. (2022a). Putin ob”yavil o nachale voyennoy operatsii na Ukraine. TASS https://tass.ru/politika/13825671
Putin, V. (2022b). Putin ugrozhayet, chto esli Ukraina „prodolzhit v tom zhe dukhe”, to poteryayet gosudarstvennost’. Ukrayins’ka pravda. https://www.pravda.com.ua/rus/news/2022/03/5/7328496/
Putin, V. (2022c). Putin zayavil, chto Ukrainu sozdal Lenin. Korrespondent. https://korrespondent.net/world/4449697-putyn-zaiavyl-chto-ukraynu-sozdal-lenyn
Radio Free Europe. (2022, 1 kwietnia). French Actor Depardieu, Who Received Russian Citizenship From Putin, Criticizes Him For Ukraine War. https://www.rferl.org/a/depardieu-criticizes-putin-war/31781711.html.
Radio Svoboda (2022, 3 kwietnia). Zelens’kyy zaproshuye Merkel’ i Sarkozi vidvidaty Buchu i «pobachyty, do choho pryzvela polityka postupok Rosiyi». https://www.radiosvoboda.org/a/news-zelenskyi-zaproshennia-merkel-sarkozi-bucha/31783898.html.
Riabczuk, M. (2022). Czternasta od końca. Opowieści o współczesnej Ukrainie (przekł. K. Kotyńska, A. Saweneć, J. Cieplińska i in). Znak.
Rohrbach, P. (1916). Weltpolitisches Wanderbuch 1897–1915. Kӧnigstein u. Leipzig.
Rose, M. (2022, 10 lutego). In Moscow, Macron found a different, tougher Putin. Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/moscow-macron-found-different-tougher-putin-2022-02-10/2022-02-10/.
RP.pl. (2022, 3 października). Musk ma plan zakończenia wojny, chce oddać Krym Rosji. Jest odpowiedź Zełenskiego. Rzeczpospolita.pl. https://www.rp.pl/konflikty-zbrojne/art37174341-musk-ma-plan-zakonczenia-wojny-miliarder-chce-oddac-krym-rosji.
Shlegel’, K. (2017). Ukrainskiy vyzov. Otkrytiye evropeyskoy strany. Dukh i litera.
Sholts, O. (2022, 22 sierpnia). «Nikoly ne bulo zahrozoyu». Shol’ts pered viynoyu zayavyv Putinu, shcho Ukrayina ne vstupyt’ v NATO v nayblyzhchykh 30 rokiv. New Voice. https://nv.ua/ukr/world/geopolitics/sholc-zapevnyav-putina-shcho-ukrajina-ne-vstupit-v-nato-protyagom-30-rokiv-ostanni-novini-50264731.html
Slovo i Dilo. (2021, 24 sierpnia). 30 rokiv Nezalezhnosti: yak zminyuvalosya stavlennya ukrayintsiv do chlenstva v NATO. https://www.slovoidilo.ua/2021/08/24/infografika/suspilstvo/30-rokiv-nezalezhnosti-yak-zminyuvalosya-stavlennya-ukrayincziv-chlenstva-nato.
Snyder, T. (2019). Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka (przekł. B. Pietrzyk). Znak Horyzont.
Snyder, T. (2022, 28 kwietnia). The War in Ukraine Is a Colonial War. The New Yorker. https://www.newyorker.com/news/essay/the-war-in-ukraine-is-a-colonial-war?fbclid=IwAR0GZJBP-sCG2rY6bVbVP2k_4qDsFdgUWPj9BopCo4cP46mMkcP_vYlsrc4U
Snyder, T. (2022a). Eto ochen’ pokazatel’no. Pochemu ya dumal o Khersone, kogda uznal, chto RF vvela protiv menya sanktsii, NV.ua. https://nv.ua/opinion/nastoyashchee-prestuplenie-rossii-snayder-o-tom-kak-russkie-ubivayut-kulturu-poslednie-novosti-50284125.html.
Snyder, T. (2022b). The Making of Modern Ukraine. https://www.youtube.com/playlist?list=PLh9mgdi4rNewfxO7LhBoz_1Mx1MaO6sw_
Surkov, V. (2020, 26 lutego). Surkov: mne interesno deystvovat’ protiv real’nosti. Aktual’nyye kommentarii. https://actualcomment.ru/surkov-mne-interesno-deystvovat-protiv-realnosti-2002260855.html
Tairova, T. (2022). "TU" Tat’yana Tairova, Igor’ Danilevskiy. Kiyevskaya Rus’ – v poiskakh novogo diskursa, https://www.youtube.com/watsh?v=ZhJJ046CheE
Tarasov, A. (2022, 21 listopada). «RF budet nazyvat’sya inache». Kak sozdayetsya al’ternativa rezhimu Putina i o chem dumayut elity v Rossii — interv’yu s Il’yey Ponomarevym. NV. https://nv.ua/world/countries/siloviki-v-rf-mogut-organizovat-napadenie-na-putina-kak-obedinyaetsya-rossiyskaya-oppoziciya-ponomarev-50285323.html
TASS. (2016, 16 czerwca). Sarkozi schitayet oshibkoy ideyu integratsii Ukrainy v NATO. https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/3368665.
TASS. (2022, 9 grudnia). Ekspert schitayet, chto Ukraina dolzhna otkazat’sya ot vstupleniya v NATO i pretenziy na Krym. https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16555609.
Tchernyshev, R. (2014, 17 września). Liliya Shevtsova: Putin ishchet novyye sposoby udusheniya Ukrainy. http://news.liga.net/interview/politics/3329055-liliya_shevtsova_putin_ishchet_novye_sposoby_udusheniya_ukrainy_.htm.
The Telegraph. (2022, 23 maja). Henry Kissinger: Ukraine must give Russia territory. https://www.telegraph.co.uk/business/2022/05/23/henry-kissinger-warns-against-defeat-russia-western-unity-sanctions/.
The Washington Post. (2022, 27 maja). Biden assails Putin for trying to ‘wipe out’ Ukrainian culture and identity. https://www.washingtonpost.com/world/2022/05/27/russia-ukraine-war-news-live-updates/#link-VN3PN6K3GBHHTGHGTFFDFCDH7Q
Thompson, E. (2015). Slavic but not Russian: invisible and mute. Porównania, 16(XVI), 9–18. https://doi.org/10.14746/p.2015.16.10857
Thompson, E. (2022, 22 marca). To może być początek końca Federacji Rosyjskiej. „Teologia Polityczna”. https://teologiapolityczna.pl/ewa-thompson-koniecfr.
Thompson, E. (2023, 27 marca). Jeżeli Ukraina nie wygra, Europa Zachodnia odbuduje stosunki z Rosją, zaś Polska zostanie ukarana. Wszystko Co Najważniejsze. https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-ewa-thompson-jezeli-ukraina-nie-wygra/.
Tregub, G. (2019, 14 grudnia). Karl Shlegel’: «S’ohodni my v protsesi dekolonizatsiyi tykh krayin, yaki nalezhaly do Radyans’koho Soyuzu». Tyzhden. https://tyzhden.ua/karl-shlegel-sohodni-my-v-protsesi-dekolonizatsii-tykh-krain-iaki-nalezhaly-do-radianskoho- soiuzu/.
Ukaz Prezidenta RF ot 15.05.2009 N 549 (red. ot 08.09.2010) "O Komissii pri Prezidente Rossiyskoy Federatsii po protivodeystviyu popytkam fal’sifikatsii istorii v ushcherb interesam Rossii".
Ukrayins’ka prawda (2018, 26 listopada). Liliya Shevtsova: Putin znayet, chto ego vremya ukhodit. I eto ego posledniy srok. Ukrayins’ka prawda. https://www.pravda.com.ua/rus/articles/2018/11/26/7199387/
Ukrayins’ka prawda. (2022, 1 sierpnia). Tramp zayavil, chto vo izbezhaniye voyny Ukraina dolzhna byla otkazat’sya ot Kryma i NATO. https://www.pravda.com.ua/rus/news/2022/08/1/7361436/.
UNIAN. (2008, 18 kwietnia). Vystupleniye Vladimira Putina na sammite NATO. https://www.unian.net/politics/110868-vyistuplenie-vladimira-putina-na-sammite-nato-buharest-4-aprelya-2008-goda.html.
Vernads’kyy, V. (2011). Ukrainskiy vopros i russkoe obshchestvo. W: Vybrani pratsi akademika V. I. Vernads’koho, t.1. Volodymyr Ivanovych Vernads’kyy i Ukrayina, kn. 2.
Vtsiom Novosti. (2022, 29 grudnia). Desyat’ mesyatsev SVO: otsenka rezul’tatov. https://wciom.ru/analytical-reviews/analiticheskii-obzor/desjat-mesjacev-svo-ocenka-rezultatov.
Vystupleniye na Parade Pobedy. (2019). https://kremlin.ru/events/president/news/60490
Zabuzhko, O. (2022). Naydovsha podorozh. Vydavnychyy dim Komora.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Nadia Gergało-Dąbek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.