DLACZEGO KANT NIE NAPISAŁ FILOZOFII POLITYCZNEJ?

HANNAH ARENDT WYKŁADY O FILOZOFII POLITYCZNEJ KANTA

Abstrakt

Tekst stanowi krytyczną analizę Wykładów o filozofii politycznej Kanta Hannah Arendt pod kątem wykorzystania jej refleksji w badaniach nad estetyzacją polityki. Wstęp poświęcony jest postawieniu problemu, część druga (punkty 1–4) – skrótowej rekonstrukcji myśli zawartej w Wykładach Arendt, trzecia (punkty 5–7) zaś ma charakter krytyczny. Autorka Kondycji ludzkiej nie uwzględniła w swoich refleksjach o Kancie jego rozumienia natury ludzkiej oraz struktury i wzajemnych relacji władz poznawczych. Zamiast tego w Wykładach Arendt pojawiła się teza o towarzyskości istoty ludzkiej jako podstawie polityki. W konsekwencji niemalże całkowicie zignorowała jej etyczny i racjonalny wymiar, sensus communis wykładała jako zmysł wspólnotowy, zapoznała znaczenie woli powszechnej w myśli Kanta, a w zarysowanej wizji postępu gatunku ludzkiego przyjęła, że ma on charakter asymptotyczny, jednak nie przemyślała asymptoty rozwoju. W efekcie w refleksji historycznej odrzuciła jakiekolwiek inwarianty, co na gruncie poglądu Kanta wydaje się nie do przyjęcia. Twierdzę, że myśl polityczną Kanta należy interpretować jako ogniwo pośrednie pomiędzy wizją polityki Rousseau i Hegla, jako próbę generalizacji woli powszechnej na cały ród ludzki. Arendt była jak najdalsza od takich wniosków, choć otworzyła pewną perspektywę dla badań nad estetyzacją polityki. O ile u Rousseau i Kanta legitymizacji polityce dostarcza etyczna władza sądzenia, o tyle jej estetyzacja polega z tej perspektywy na przejęciu tej funkcji przez władzy sądzenia estetyczną.