ADAMA ZIELEŃCZYKA FILOZOFIA WYCHOWANIA
DOI:
https://doi.org/10.34813/11coll2024Słowa kluczowe:
filozofia, wychowanie, pedagogika, edukacja, A. ZieleńczykAbstrakt
Punktem wyjścia niniejszego artykułu jest przekonanie o związku pedagogiki z filozofią, która jest traktowana jako jeden z typów ludzkiego myślenia stanowiący istotę naszego bytowania. Autor artykułu zauważa, że dla Adama Zieleńczyka filozofia jest wynikiem pracy umysłowej, jest pewną formą działania polegającą na oczyszczeniu naszego myślenia z subiektywności i musi być uzgodniona z kryteriami myślenia naukowego. Przez wychowywanie rozumie natomiast prowadzenie do „pewnych z góry oznaczonych przekonań moralnych”, mających stanowić istotowy składnik duchowości człowieka. Stosując metodę rozumiejącą, bazującą na hermeneutycznej analizie źródeł oraz regułach wnioskowania, autor artykułu dowodzi, że koncepcja wychowania A. Zieleńczyka zakładała dążność do osiągnięcia równowagi między kształceniem rozumu i chęcią czynu zmierzającego do urzeczywistniania świata określonych wartości. Podstawę tego procesu miało stanowić kształcenie samodzielności krytycznego myślenia i działania oraz wspieranie rozwoju naturalnych uzdolnień i ukształtowanych zainteresowań. Może być ona podstawą współczesnego kształcenia i wychowania.
Bibliografia
Andrzejewski, B. (2006). Zieleńczyk Adam. W: B. Andrzejewski, R. Kozłowski (red.), Słownik filozofów polskich (s. 24-35). Poznań.
Borzym, St. (1991). Filozofia polska 1900-1950. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoliń-skich.
Czyżewski T. (1973). Filozofia Polska w dwudziestoleciu międzywojennym. Zarys rozwo-ju. Warszawa.
Jadczak, R. (1987). Adam Zieleńczyk (1880-1943). O potrzebie nauki. Euhemer, nr 3-4, s. 41-53.
Jadczak R. (1987 A). Adam Zieleńczyk jako historyk filozofii. Acta Universitatis Nicolai Copernici, Filozofia X, z. 182, s. 21–37.
Jadczak R.(1988). Adam Zieleńczyk (1880-1943[1944]). Ruch Filozoficzny, nr 2, s. 139-144.
Jakubiak K., Lepert R. (2003). Sposoby rozumienia „filozofii wychowania” w polskiej pe-dagogice XIX i XX wieku. W: S. Sztobryn, B. Śliwerski (red.). Idee pedagogiki filozoficz-nej (s. 223-239). Łódź. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jedynak St. (red. 1986). Zieleńczyk Adam. W: Etyka w Polsce. Słownik pisarzy (s. 204-205). Wrocław.
Jedynak St. (2015). Filozofia wychowania Adama Zieleńczyka. W: P. Domeracki, A. Grzeliński, R. Wiśniewski (red.), Filozofia – Etyka – Ekologia. Profesorowi Włodzimierzowi Tyburskiemu w darze (s. 137-142), Toruń.
Kaczmarzyk-Kiełb L. (1998). Zieleńczyk Adam. W: W. Bobrowska-Nowak, D. Drynda (red.), Słownik pedagogów polskich (s. 228-229). Katowice.
Kołakowski L.(1971). Zieleńczyk Adam. W: Filozofia w Polsce. Słownik pisarzy (s. 444- 445). Wrocław.
Kula R. (1993). Etyczne przesłanki pedagogiki Adama Zieleńczyka. W: D. Drynda (red.), Studia z historii polskiej pedagogiki. Koncepcje pedagogiczne w Drugiej Rzeczypospolitej (s. 71–84), Katowice 1993.
Skarga B. (1975 red.). Polska myśl filozoficzna i społeczna. Warszawa. KiW.
Seńko Wł. (1967). Filozofia Polska. Warszawa.
Sosnowska P. (2009). Filozofia wychowania w perspektywie Heideggerowskiej różnicy on-tologicznej. Warszawa.
Straszewski M.(1912). Dzieje filozoficznej myśli polskiej. Kraków.
Straszewski M. (1921 red.). Polska filozofia narodowa. Kraków 1921.
Straszewski M. (1930). Historia filozofii w Polsce, Kraków.
Struve H. (1907). Filozofia polska w ostatnim dziesięcioleciu (1894-1904), Warszawa.
Struve H. (1911). Historia logiki jako teorii poznania w Polsce. Warszawa.
Sztobryn S. (2016). Stan filozofii wychowania w Polsce na przełomie XX/XXI wieku. War-szawa.
Szulakiewicz W. (2005). Z dziejów związków filozofii i pedagogiki w Polsce w latach 1900 – 1939, Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Folia 29 Studia ad Insti-tutionem et Educationem Pertinentia. 2005, s. 23- 35.
Szycówna A.(1907). Rozwój pojęć moralnych u dzieci. Przegląd Filozoficzny, t. X, z. 4, s. 548-556.
Szycówna A., Psychologia dziecka w początkach XX wieku, tamże, s.546-548.
Śródka A. (red. 1998). Zieleńczyk Adam. W: Uczeni polscy XIX – XX stulecia (s. 595-596). T. IV. Warszawa.
Wąsik W. (1959). Adam Zieleńczyk jako historyk filozofii. Życie i Myśl, nr 9-10, s. 14-26.
Zieleńczyk A. (1910). Historiozofia Trentowskiego. Biblioteka Warszawska, nr 70, t. 1., s. 353 – 373.
Zieleńczyk A. (1911). Przegląd prac o filozofii w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu (1901-1910). Ruch Filozoficzny, z. 1, s. 57-63.
Zieleńczyk A.(1911 A), Wstęp, W: J. G. Fichte. Powołanie człowieka. Lwów.
Zieleńczyk A. (1912). Drogi i bezdroża filozofii. Warszawa.
Zieleńczyk A. (1912 A). „Humanizm i poznanie” Floriana Znanieckiego. „Biblioteka War-szawska”, t. IV, s. 596-602.
Zieleńczyk A. (1913). Filozofia uniwersalna Trentowskiego. Warszawa.
Zieleńczyk A. (1913 A). Stanowisko Henryka Struvego w dziejach filozofii polskiej. Prze-gląd Filozoficzny, z. 1, s. 1-20.
Zieleńczyk A.(1924). Geneza i charakterystyka kantyzmu polskiego. Przegląd Filozoficz-ny,1924, nr 27, z. III-IV.
Zieleńczyk A. (1926). Świadectwo dojrzałości a wstęp do szkół akademickich. Muzeum. Czasopismo poświęcone sprawom wychowania i szkolnictw, R. XLI, z. 4, s. 274-288.
Zieleńczyk A (1926 A). Prawdy żywe, „Przegląd Filozoficzny”, R. 29, z. 3-4, s. 155-172.
Zieleńczyk A. (1928). Hoene-Wroński. Warszawa.
Zieleńczyk A. (1938). Marian Borowski. życie i dzieło. Przegląd Filozoficzny, nr 41, z. II, s. 115-119.
Zieleńczyk A. (1932). Samorząd uczniowski w Polsce. Oświata i Wychowanie, z. 4, R. IV, s. 324-364.
Tatarkiewicz W. (1948). Zarys dziejów filozofii w Polsce. Kraków 1948.
Tatarkiewicz W. (1948 A). Pięćdziesiąt lat filozofii w Polsce. Warszawa.
Walicki A. (1983). Zarys dziejów filozofii polskiej. Warszawa.
Wąsik W. (1959). Adam Zieleńczyk jako historyk filozofii. Życie i Myśl, nr 9-10, s. 14-26.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Jerzy Kojkoł
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
