AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA ORAZ EDUKACJA ŻYWIENIOWA OD WCZESNEGO DZIECIŃSTWA „ZASADĄ WYDŁUŻANIA ŻYCIA” W KONCEPCJI JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO

Abstrakt

Poglądy Komeńskiego w kwestii wychowania fizycznej wpisywały się w ogólne tendencje rozwijające się od początków renesansu w Polsce i Europie, ale nie zostały opracowane w postaci osobnej monografii. Nawiązując do odrodzeniowego ideału, w trosce, by dzieci i młodzież rozwijały się w sposób możliwie jak najbardziej wszechstronny, zakładał on również włączenie do programu wychowawczego rozmaitych aktywności fizycznych i odpowiedniego żywienia. Pedagog wielokrotnie podkreślał naturalną u dzieci potrzebę ruchu i zabawy, którą rodzice i nauczyciele powinni respektować i organizować wychowankom odpowiednie warunki do tego. Zdaniem Komeńskiego wychowanie fizyczne i edukacja żywieniowa od wczesnego dzieciństwa stanowią „zasadę wydłużania życia”, co potwierdzają współczesne nauki o zdrowiu. Aktualność tej myśli potwierdzają ostatnie zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia, która opublikowała nową piramidę zdrowia. U podstaw piramidy znalazła się aktywność fizyczna, a następnie odpowiednie pożywienie. Dlatego zasadne jest sięgnięcie do źródeł, co możemy znaleźć u Jana Amosa Komeńskiego i poddać je interpretacji. W pierwszej części zostanie przedstawione tło rozwoju myśli Komeńskiego, znaczenie wychowania fizycznego i edukacji żywieniowej w Wielkiej dydaktyce i Szkole ma- cierzyńskiej.

Czytając dzieła Komeńskiego, należy pamiętać, że jego dzieła dydaktyczne, jak i podręczniki tworzone były na gruncie przyjętego w owych czasach sposobu dyskusji naukowej i prezentowania swych poglądów naukowych. Celem twórczości Komeńskiego była „powszechna naprawa rzeczy ludzkich” w duchu pansofii i w duchu prawdziwej religii chrześcijańskiej.