Expulsion from cultural childhood. Reflection in the context of the concept of rooting

Authors

DOI:

https://doi.org/10.34813/21coll2023

Keywords:

expulsion, cultural childhood, Silesian/Silesian-German childhood, rooting, uprooting, Silesia, Horst Bienek

Abstract

The Silesian/Silesian-German childhood of Horst Bienek, spent in Upper Silesia, has been the exempli- fication used by the author in this text. Both Silesia, as well as its region, that is Upper Silesia – are spaces with a complicated history, determined by a politically ruthless border policy. Its consequences turned out to be severe for Silesians as an ethnic group, particularly in the 20th century. This was a period in the history of Upper Silesia, in which Poland and Germany clashed politically and militarily over the region. As a result of this conflict, certain foreign-national narratives were imposed on Silesia and, as a consequence, a Silesian could only be a Pole or a German. Being a Silesian was only an identity area to be cultivated, or a kind of a political asset in achieving the assumed goal.

The aim of this article is to identify two issues. First of all, how cultural childhood was shaped in this complexity of Silesia in its dimension: Silesian/Silesian-German. The author analyses selected bio- graphical texts of Horst Bienek, a German Silesian who, as a child, experienced the tragedy of expulsion from his childhood and from his homeland / Upper Silesia. Secondly, the author attempts to understand the cultural (Silesian/Silesian-German) childhood in the concept of Simone Weil’s context of rooting, which was reinforced by Hannah Arendt’s thinking about a human being “new by birth”.

References

Arendt, H. (1994a). Kryzys edukacji. W: H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej (s. 209–232). Fundacja Aletheia.

Arendt, H. (1994b). Prawda i polityka. W: H. Arendt, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej (s. 267–308). Fundacja Aletheia.

Arendt, H. (2000). Kondycja ludzka. Fundacja Aletheia.

Barthes, R. (1968). Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań. Pamiętnik Literacki, 59(4), 327–359.

Bienek, H. (1991). Brzozy i wielkie piece. Dzieciństwo na Górnym Śląsku. Wydawnictwo „Wokół nas”.

Bienek, H. (1993). Podróż w krainę dzieciństwa. Spotkanie ze Śląskiem. Wydawnictwo „Wokół nas”.

Bienek, H. (1994). Opis pewnej prowincji. Wydawnictwo „ATEXT”.

Bienek, H. (1995). Gliwickie dzieciństwo. Wydawnictwo „Miniatura”.

Bienek, H. (2000). Stopniowe zamieranie krzyku. Wydawnictwo „Wokół nas”.

Bienek, H. (2008). Pierwsza polka. Dom Współpracy Polsko Niemieckiej, Wydawnictwo „Wokół nas”.

Čolović, I. (2001). Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.

Heidegger, M. (1977). Budować, mieszkać, myśleć. W: M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane (s. 316–344). Wydawnictwo „Czytelnik”.

Kożyczkowska, A. (2020a). Czyj jest Śląsk. Refleksja o pograniczu śląsko-niemieckim. Edukacja Międzykulturowa, 2(13), 161–176. http://doi.org/10.15804/em.2020.02.08

Kożyczkowska, A. (2020b). Śląskość jako etniczność: refleksja o pograniczu polskości i ślą- skości. Edukacja Międzykulturowa, 1(12), 52–71. http://doi.org/10.15804/em.2020.01.02

Kożyczkowska, A. (2022). (Nie)Polak, (nie)Niemiec – Ślązak, czyli o rozpoznaniu własnej etnicz- ności. Edukacja Międzykulturowa, 1(16), 39–49. DOI: http://doi.org/10.15804/em.2022.01.02 Nikitorowicz, J. (2005). Mikroświat dziecka w ustawicznym procesie kreowania tożsamości.Problemy Wczesnej Edukacji, 2(2), 23–30.

Szczepska-Pustkowska, M. (2020). „Dzieci naznaczone śmiercią”, czyli o dziecięcej tożsamości (tragicznie) zerwanej w świetle koncepcji zniewolonego dzieciństwa. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika, XL(2), 57–86. http://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2020.012 Szramek, E. (1934). Śląsk jako problem socjologiczny. Próba analizy. K. Miarka spółka wyd. z ogr. por. w Mikołajowie.

Sztompka, P. (2006). Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Weil, S. (1961). Zakorzenienie. W: S. Weil, Zakorzenienie i inne fragmenty. Wybór pism (s. 175–316). Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.

Published

2023-10-15

Issue

Section

Articles