OKRUCIEŃSTWA WOJNY CZY PRZEJAW RASIZMU? PRZYPADKI ZNĘCANIA SIĘ NAD JEŃCAMI Z U.S. COLORED TROOPS (USCT) NA ZACHODNIM TEATRZE DZIAŁAŃ WOJENNYCH WOJNY SECESYJNEJ – WYBRANE PRZYKŁADY*

Abstrakt

Wojna secesyjna nie bez powodu jest uważana za przełomowy konflikt w historii USA. Jednym z nich jest masowy udział Afroamerykanów, którzy po raz pierwszy od czasów wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych mogli służyć w armii (łącznie ok. 180 tys.). Choć wiele oddziałów U.S. Colored Troops nie było jednostkami frontowymi, to jednak część wojsk kolorowych brała czynny udział w operacjach wojskowych. Konsekwencją tego była kwestia czarnoskórych jeńców, wziętych do niewoli przez od-działy Południa. Niestety znacznie częściej zdarzały się przypadki znęcania się czy wręcz bestialskie-go mordowania jeńców z U.S. Colored Troops (np. Fort Pillow – 12 kwietnia 1864 r.; Poison Spring – 18 kwietnia 1864 r.). Czy takie zachowanie żołnierzy konfederackich mieściło się w szeroko pojętych okrucieństwach wojny, rozumianym jako chęć wzięcia odwetu na oddziałach wroga, który plądruje ojczystą ziemię, chęć pomszczenia bliskich lub przyjaciół, którzy zginęli od kul przeciwnika itd. Czy jest to problem głębszy, mający swoje uwarunkowania w kulturze Południa, którego podstawą ideową było istnienie tzw. demokracji panów (Herrenvolk democracy), głęboko zakorzenione przekonanie o wyż-szości rasy białej nad czarną (nieobce także na Północy), które znalazło swoje odzwierciedlenie nie tylko w przemowach polityków Południa, a później Skonfederowanych Stanów Ameryki, ale także w konstytucji tego kraju.