DEZINTEGRACJA GOSPODARCZA RADY WZAJEMNEJ POMOCY GOSPODARCZEJ I JEJ KONSEKWENCJE DLA PAŃSTW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ
DOI:
https://doi.org/10.34813/38coll2023Słowa kluczowe:
dezintegracja gospodarcza, rozpad Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, skutki dla państw Europy Środkowo-WschodniejAbstrakt
Procesy dezintegracji nie są zjawiskiem nowym w gospodarce światowej, a ich obserwacja może stanowić istotny wkład w budowanie koncepcji teoretycznych dotyczących tego zagadnienia. W Europie procesy integracji gospodarczej przeplatają się z procesami dezintegracyjnymi. Warto przypomnieć, iż integracja i różne formy dezintegracji w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), Europejskiej Strefy Wolnego Handlu (EFTA), Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA) czy Bałtycka Strefa Wolnego Handlu (BAFTA) mogą stanowić istotny przedmiot badań pozwalający na budowanie spójnych teorii dezintegracyjnych.
Niniejszy artykuł jest próbą wskazania wartości eksploracyjnych procesów dezintegracji gospodarczej oraz ich skutków, w szczególności zaś przyczynkiem do tworzenia teorii dezintegracyjnych. W artykule przed- stawiono skutki dezintegracji Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) dla państw członkowskich w Europie Środkowo-Wschodniej. W warstwie teoretycznej, rozpad RWPG stanowi interesujące pole badawcze umożliwiające zbudowanie wiedzy naukowej na temat przebiegu oraz skutków procesów dezintegracji dla państw członkowskich oraz dla gospodarki światowej. Ze względu na brak teoretycznych klasyfikacji skutków tych zjawisk, w artykule zaproponowano autorski podział skutków procesów dezintegracji. W warstwie empirycznej dotyczącej konsekwencji dezintegracji przedstawione zostały dane ilościowe i jakościowe dotyczące głównych wskaźników ekonomicznych i społecznych związanych ze skutkami tego procesu dla państw człon- kowskich RWPG. Na tej podstawie podjęto próbę sklasyfikowania skutków dezintegracji w ujęciu teoretycznym. W artykule, zarówno w warstwie teoretycznej, jak i empirycznej, wykorzystano kwerendę literatury, metodę instytucjonalno-prawną, analizę danych zastanych oraz metodę analityczno-opisową. Wykorzystano również narzędzia specyficzne dla analizy dezintegracji gospodarczej jako obszaru badań umiejscowionych zarówno w naukach politycznych, jak i stosunkach międzynarodowych.
Bibliografia
Balassa, B. (1961). The Theory of Economic Integration, R.D. Irwin: Homewood.
Barcz, J. (2019). Unia Europejska wobec niepraworządnego państwa członkowskiego. Państwo i Prawo 2019 nr 1, 3-23.
Bartoszewicz, T. (1983), Dwa modele integracji: EWG i RWPG, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Benavides-Salas, P. (1991). Les mécanismes communautaires de la coopération Est-Ouest, W: J.C. Gautrou (red.), Les relations Communauté européenne Europe de l'Est, Paris, Economica, coll. travaux de la Commission pour l'Etude des Communautés Européennes.
Borkowski, J. (, Proces integracji Polski z Unia Europejską, W: A.Z. Nowak., D. Milczarek D. (red.), Europeistyka w zarysie, (413-426) Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Cieślik E., i in. (2015). Ekonomiczne aspekty integracji wybranych państw Europy Środkowo-Wschodniej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Czaputowicz, J., (2016). Multilateralna dyplomacja państw środkowoeuropejskich przed i po 1989 roku. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio M – Balcaniensis et Carpathiensis, 1-2, 9-33. DOI: 10.17951/m.2016.1.9
Czarczyńska, A., Śledziewska, K., (2007). Teoria europejskiej integracji gospodarczej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. 2007.
Czarnecki, S. (2020). Grupa Wyszehradzka i jej rozwój – wspólne inicjatywy, podejścia, stanowiska, W: A. Tatarenko (red.), Grupa Wyszehradzka w 30. rocznicę powstania: idea, historia, (79-97). Lublin: Prace Instytutu Europy Środkowej.
Dangerfield, M. (1995). Is There a Revival of Regional Integration in Eastern Europe?. European Business Review, 1/95, 4-12, 95, DOI: 10.1108/09555349510077875
Doliwa-Klepacka, A., Doliwa-Klepacki, Z. (2008), Członkostwo Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Polski, Białystok: Temida 2.
Dubicki, A. (2007). Współpraca polsko-rumuńska w ramach RWPG do roku 1962 (do XVI Sesji RWPG). Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 25, 87-111. DOI: 10.4467/2543733XSSB.17.007.7253
Dubicki, A. (2007). Współpraca polsko-rumuńska w ramach RWPG do roku 1962 (do XVI Sesji RWPG). Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 25, 87-111. DOI: 10.4467/2543733XSSB.17.007.7253
Gawlikowska-Hueckel, K. (1993). Transformacja polskiej gospodarki w świetle Programu 1992 i Umowy o stowarzyszeniu Polski z EWG. W: K. Gawlikowska-Hueckel, A. Stępniak, A. Zielińska-Głębocka (red.), Polska–EWG. Wybrane aspekty dostosowań w świetle Rynku 1992 i Umowy o stowarzyszeniu. Gdańsk: Ośrodek Badań EWG - Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
Gierlich C.P. Riedel R.J.W. (2021). Between Differentiation and (Dis)Integration – Theoretical Explanations of a Post-Brexit European Union. Studia Europejskie-Studies in European Affairs, 25(2), ss. 7-27, DOI: 10.33067/SE.2.2021.
Gruszewska, E. (2011). Dezintegracja w zinstytucjonalizowanym świecie, W: B. Polszakiewicz, J. Boehlke (red.) Procesy integracyjne i dezintegracyjne we współczesnej gospodarce, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Gurbiel, R. (2001). Dezintegracja a zagraniczne inwestycje bezpośrednie i transfer technologii. Przypadek podziału Czechosłowacji, Warszawa: Semper.
Hardt, H., Sasley, B. E. (2018). When States Misbehave: Membership Suspension in International Organizations, W: J. Kirton, M. Larionova (red.). Accountability for Effectiveness in Global Governance, Londyn: Routledge.
Jasiński, L. J. (2016). Deindustrializacja a bezpieczeństwo ekonomiczne. Journal of Modern Science, 2(29), s. 131-152.
Jones, E. (2018). Towards a theory of disintegration. Journal of European Public Policy, 3 (25), ss. 440-451. DOI: 10.1080/13501763.2017.1411381
Jóźwik, B. (2016). Transformacja i rozwój gospodarczy w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 14(5), 49-66.
Kaliński, J. (2013). Rubel transferowy. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace, 3, 147-167.
Kowalski, A. M. (2018). Theoretical Aspects of Regional Disintegration and Its Consequences for International Competitiveness. W: A.M. Kowalski (red.). Brexit and the Consequences for International Competitiveness, , Cham: Palgrave Macmillan.
Leruth , B., Gänzle, S., Trondal , J.(2019). Exploring Differentiated Disintegration in a Post-Brexit European Union. Journal of Common Market Studies, 5(57), ss. 1013-1030. DOI: https://doi.org/10.1111/jcms.12869.
Leruth, B., Gänzle, S., Trondal, J. (2022). The Routledge Handbook of Differentiation in the European Union, London: Routledge.
Madeja A. (2011). Europejska Wspólnota Węgla i Stali a suwerenność państwa członkowskiego. Aspekt instytucjonalno-doktrynalny. Zeszyty Prawnicze UKSW, 4(11), ss. 319-348.
Menkes, J.,Wasilkowski, A. (2010). Organizacje międzynarodowe. Prawo instytucjonalne, Warszawa: PWN.
Molendowski, E. (2012). Integracja handlowa w nowych państwach członkowskich (UE-10). Doświadczenia i wnioski dla innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Prażuch, W. (2017). Państwa Europy Środkowej i ich próby zbliżenia się do EWG przed 1989r. Studia Środkowoeuropejskie i bałkanistyczne, 25, ss. 139-154, DOI 10.4467/2543733XSSB.17.010.7256.
Proniewski, M., Niedźwiecki, A. (2004). Formy europejskiej integracji gospodarczej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Riddervold, M., Trondal, J. and Newsome, A. (red.) (2021). The Palgrave Handbook of EU Crises. Houndmills: Palgrave Macmillan.
Rosamond , B.(2016). Brexit and the Problem of European Disintegration. Journal of Contemporary European Research, 12 (4), ss. 865 – 871. DOI: 10.30950/jcer.v12i4.807.
Skobelski, R. (2007). PRL w Radzie wzajemnej Pomocy Gospodarczej w latach 1956-1970. Rocznik Historyczny, 3, s. 49-90.
Skodlarski, J. (1989). Kilka uwag w sprawie genezy Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Dzieje najnowsze. 2, s. 169-173
Starzyk, K. (2019). Procesy dezintegracji w gospodarce światowej - aspekty ekonomiczne i polityczne. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 2, s. 109-117.
Statut Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Dz.U. 1960 nr 35 poz. 197, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19600350197, (dostęp 2021-10-11).
Traktat o Unii Europejskiej. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:12012M050&from=EN, (dostęp 09.04.2021).
Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:11951K:EN:PDF, (dostęp 09.04.2021).
Turczyński, P. (2014). Europa podzielona. W: A. Pacześniak, M. Klimowicz (red.), Procesy integracyjne i dezintegracyjne w Europie. Podręcznik akademicki. Wrocław Wydawnictwo OTO.
Uegaki, A., Kumo, K. (2020). The collapse of the COMECON system and trade in transition countries. W: I. Iwasaki (red.), The Economics of Transition. Developing and Reforming Emerging Economies, London: Routledge.
Vollaard, H. (2014). Explaining European Disintegration. Journal of Common Market Studies, 5(52), ss. 1142-1159.
Webber, D. (2018). European Disintegration?: The Politics of Crisis in the European Union, London - New York: Red Globe Press, European Union series.
Wieczorek, J. (1981). Czynniki ograniczające wymianę handlową pomiędzy krajami RWPG a EWG w: W. Grabska (red.), RWPG - EWG, realia i perspektywy, Warszawa: PISM
Wiktor, J. W. (20015). Rynek Unii Europejskiej. Koncepcja i zasady funkcjonowania, Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
Winiecki, J. (2002). Transition Economies and Foreign Trade, London - New York: Routledge.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Monika Klimowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
