KONSERWATYWNE I LIBERALNE PROFILOWANIE DZIECIŃSTWA W PERSPEKTYWIE DYSPOZYTYWU PRAKTYK EDUKACYJNYCH
DOI:
https://doi.org/10.34813/30coll2023Słowa kluczowe:
profil dzieciństwa, konserwatyzm, liberalizm, dyspozytywAbstrakt
Celem analizy jest zrekonstruowaniu konserwatywnego i liberalnego profilu dzieciństwa, by następnie przyjrzeć się im z perspektywy Foucaultowskiej kategorii dyspozytywu. Pochodząca z językoznawstwa kogni- tywnego koncepcja profilowania pozwala na rekonstruowanie sposobów mówienia o każdym obiekcie wspólnej rzeczywistości i na tej podstawie odsłanianie obrazów świata społecznego, jakie kryją się za ludzkimi sposobami mówienia. Na tworzone przez ludzi obrazy świata składają się ich punkty widzenia, typy racjonalności, wiedza o świecie, czy system wartości, poprzedzające zabieg profilowania danego fenomenu i prowadzące do określonych konsekwencji w wymiarze materialnym i behawioralnym. Sprzężenie wymiaru materialnego (instytucje i praktyki) i behawioralnego (zachowania) w procesie profilowania upoważnia mnie do zastosowania kategorii dyspozytywu, która odnosi się do sieci powiązań między tym, co powiedziane (dyskursy dzieciństwa) i tym, co niewypowiedziane (praktyki edukacyjne, instytucje).
Bibliografia
Bartmiński, J. (1988). Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji. W: J. Bartmiński, Konotacja (s. 169–183). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Bartmiński, J. (1990). Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. W: J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata (s. 109–127). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Bartmiński, J. (1993). O profilowaniu i profilach raz jeszcze, W: J. Bartmiński, J. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu (s. 269–276). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Bartmiński, J. (1998). Tekst jako przedmiot tekstologii lingwistycznej, W: J. Bartmiński, B. Bo- niecka (red.), Tekst. Problemy teoretyczne (s. 9–25). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Bartmiński, J. (2004-2005). Pytania o przedmiot językoznawstwa: pojęcia językowego obrazu świata i tekstu w perspektywie polonistyki integralnej. Postscriptum, 2–1(48–49), 114–125 Bartyzel, J. (1993). Uwaga rodzice! Postępowe hieny polują na Wasze dzieci. W: J. Bartyzel, Zawracanie Wisły kijem (s. 124–127). Exter.
Chutorański, M. (2013). Pojęcie i konteksty wychowania w pracach Michela Foucaulta. Wydawnictwo Naukowe DSW.
Foucault, M. (1994). La volonté de savoir. W: Dits et écrits, t. II. (s. 240–244). Gallimard, cyt. za: Nowicka, M. (2016). O użyteczności kategorii dyspozytywu w badaniach społecznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, XII(1), 170–191.
Hewood, A. (2007). Ideologie polityczne. Wprowadzenie, tłum. M. Habura, N. Orłowska, D. Stasiak. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hessen, S. (1997). Pisma pomniejsze. W: Dzieła wybrane, t. V, wybór i oprac. W. Okoń (s. 310–325). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Kiereś. H. (2006). Współczesna szkoła: wychowywać czy eksperymentować. Cywilizacja, 18, 52–60.
Lewartowska-Zychowicz, M. (2014). Dziecko, kobieta, ubogi – genealogia (neo)liberalnego wykluczenia. Studia Edukacyjne, 33, 147–164.
Lewartowska-Zychowicz, M. (2010). Homo liberalis jako projekt edukacyjny. Od emancypacji do funkcjonalności. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Locke, J. (1992). Dwa traktaty o rządzie, tłum Z. Rau. PWN.
Wróbel, Sz., Nawrocki, R. (2010). Szkoła jako fikcja i inne szkice z filozofii edukacji. Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM w Kaliszu.
Majer-Baranowska, U. (2004). Dwie koncepcje profilowania pojęć w lingwistyce. Etnolingwi- styka, 16, 85–109.
Muszyński, Z. (1998). „Profilowanie” profilowania. W: J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), Profilo- wanie w języku i w tekście (s.19–34). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Nowicka M. (2016). O użyteczności kategorii dyspozytywu w badaniach społecznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, XII(1), 170–191.
Ostrowicka, H. (2015). Przemyśleć z Michelem Foucaultem edukacyjne dyskursy o młodzieży. Dyspozytyw i urządzanie. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Robaczewski, A. (1999). O cnotach i wychowaniu. Instytut Edukacji Narodowej, cyt. za: Tokarz, T. (2014). Konserwatyzm a edukacja demokratyczna. W: K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Star- nawski, T. Tokarz (red.), Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia (s. 85–107). Wydawnictwo Naukowe DSW.
Szczepska-Pustkowska, M. (2011). Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy i demokracji. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Szczepska-Pustkowska, M. (2012). W stronę filozofii dzieciństwa. Adultystyczna wizja dziecka i dzieciństwa z Arystotelesem w tle. Przegląd Pedagogiczny, 1(21), 35–49.
Tokarz, T. (2014). Konserwatyzm a edukacja demokratyczna. W: K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, T. Tokarz (red.), Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia (s. 85–107). Wydawnictwo Naukowe DSW.
Wildstein, B. (2009, lipca 11). Ułomna rodzina – doskonałe państwo. Rzeczpospolita. http://www.rp.pl/artykul/61991.332426.html, cyt. za: Tokarz, T. (2014). Konserwatyzm a edukacja demokratyczna. W: K. Gawlicz, P. Rudnicki, M. Starnawski, T. Tokarz (red.), Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia (s. 85–107). Wydawnictwo Naukowe DSW.
Wróbel, S., Nawrocki, R. (2010). Szkoła jako fikcja i inne szkice z filozofii edukacji. Wydawnic- two Uniwersytetu Adama Mickiewicz.
Wrońska, K. (2012). Pedagogika klasycznego liberalizmu. W dwugłosie John Locke i John Stu- art Mill. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Małgorzata Lewartowska-Zychowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
